Jak często czujesz, że brakuje Ci poczucia bezpieczeństwa? Bywasz kłótliwa, impulsywna, buntownicza? Kiedy ostatnio straciłaś panowanie nad sobą? Wybiegłaś z pokoju? Trzasnęłaś drzwiami? Dopadły Cię wahania nastrojów? Bez względu na to, czy za zmienność nastroju obwiniasz szalejące hormony, czy też stres wynikający z bycia nastolatką, masz rację. W okresie dojrzewania takie stany to normalka.
Bycie nastolatką jest jak bycie kurczaczkiem w skorupce jajka. Pchasz się na zewnątrz, próbując odnaleźć swoją tożsamość, walczysz, żeby się wyrwać, a jednocześnie nie jesteś jeszcze całkiem gotowa, żeby samodzielnie przeżyć. Większość zwierząt przeskakuje ten etap, szybko przechodząc od niemowlęctwa do pełnej dorosłości. Ale my jesteśmy inni. Naukowcy dopiero niedawno odkryli, że okres dojrzewania ma własną specyfikę, która sprawia, że przynajmniej jedna huśtawka nastrojów na tydzień jest u nastolatków nieunikniona.
Kiedyś panowało przekonanie, że mózg nastolatka kształtuje się w końcowej fazie dzieciństwa i że wszystkie wahania nastrojów u nastolatków można przypisać szalejącym hormonom lub brakowi doświadczenia. Jednak niedawne zdjęcia z rezonansu magnetycznego pokazują, że w mózgu nastolatka nie tylko następuje znaczna reorganizacja, ale również jego rozwój kończy się dopiero przed 25 rokiem życia.
A więc przyczyną huśtawki nastrojów nie zawsze jest to, co dzieje się akurat w Twoim życiu. Bardzo często Twoje rozdrażnienie wynika ze zmian chemicznych zachodzących w mózgu podczas dojrzewania. A oto kilka dowodów.
- Według naukowców osoby dorosłe posiadają hormon zwany THP, który uwalnia się w sytuacjach stresowych i pomaga nam się uspokoić. w przypadku nastolatków zaobserwowano jednak, że hormon ten wywołuje wręcz przeciwne rezultaty i wzmaga niepokój. Naukowcy nie są pewni, dlaczego tak się dzieje i ile czasu trwa stabilizacja THP u dorosłych, ale z pewnością hormon ten przyczynia się do huśtawki nastrojów u nastolatków.
Stwierdzono też, że po rozpoczęciu okresu dojrzewania u młodych ludzi zmniejsza się zdolność do rozpoznawania emocji innych osób. Nastolatki doświadczają gwałtownego wzrostu aktywności układu nerwowego, co może utrudniać przetwarzanie informacji przez mózg, prawidłowe odczytywanie sytuacji społecznych i odczuwanie empatii - a to wszystko prowadzi do wahań nastroju i większej podatności na złość.
- Brak snu to kolejny czynnik warunkujący zmienność nastrojów. Podczas gdy u większości dorosłych produkcja melatoniny (hormonu odpowiedzialnego za senność) rozpoczyna się około godziny 22, u nastolatków biorących udział w laboratoryjnym badaniu snu stwierdzono wydzielanie melatoniny dopiero między 1 a 2 w nocy. Rozwiązaniem tego problemu może być wcześniejsze chodzenie spać.
Jak poradzić sobie z wahaniami nastroju? Przejście przez okres dojrzewania bywa czasem niełatwe, jednak nie jest to niemożliwe. Jeżeli odczuwasz silne wahania nastroju, spróbuj się uspokoić. Policz do 10 lub głęboko oddychaj. Porozmawiaj o tym. Ćwicz. Śpij wystarczająco długo. Wykorzystaj swoją kreatywność. Płacz, jeśli musisz. I miej cierpliwość, by móc zrozumieć, że ta huśtawka nastrojów minie.
